Fosfonik Asit (Fosforöz Asit)

Fosfonik Asit (Fosforöz Asit) Nedir?

Fosfonik asit (Fosforöz Asit) (H₃PO₃), fosfor atomunun +3 oksidasyon durumunda olduğu bir oksiasittir. Moleküler yapısı, fosfor atomuna bağlı iki hidroksil grubu (–OH) ve bir oksijen atomuna çift bağla bağlı olmasından oluşur. Bu kimyasal yapı, fosfonik asidin asidik ve indirgen özelliklerini belirler. Aynı zamanda, hava ile temas ettiğinde fosforik aside (H₃PO₄) dönüşebilme eğilimindedir.

Fosfonik asit, fiziksel olarak renksiz ve kristal yapıda bir katıdır. Suda kolayca çözünür ve çözeltide güçlü asidik özellik gösterir. Sulu çözeltilerde iki protonunu serbest bırakabilen bir dihidroksi asit olarak işlev görür, bu da onu hem güçlü hem de zayıf bir asit yapar. Bu nedenle, fosfonik asit farklı asidik ortamların oluşturulmasında kullanılabilir.

Kimyasal olarak, güçlü bir indirgen madde olan fosfonik asit, metal oksitleri indirger ve çeşitli organik sentezlerde reaktif olarak kullanılır. Bu özelliklerinden dolayı kimya endüstrisinde sıkça tercih edilir. Depolama koşulları açısından fosfonik asit, nemden uzak, kuru ve hava geçirmez kaplarda muhafaza edilmelidir, aksi takdirde fosforik aside dönüşme riski taşır.

Fosfonik asit ile fosforik asit arasındaki temel fark, fosfor atomunun oksidasyon durumudur. Fosforik asitte (+5), fosfonik asitte ise (+3) oksidasyon durumundadır. Bu farklılık, her iki bileşiğin kimyasal reaktivitelerini ve kullanım alanlarını belirler.

Diğer İsimleri Nelerdir?

• 13598-36-2
• Dihidroksifosfin Oksit
• Hidrojen Fosfonik Asit
• Fosfor Asidi %99
• Fosforlu Asit
• Fosfonat, Fosfonik Asit

Özellikleri Nelerdir?

Cas No: 13598-36-2

Kimyasal Formül: H₃PO₃

Moleküler Ağırlık: 80.988 gr/mol

Görünüm: Renksiz ve Katı Formda Kristal Yapıda

Yoğunluk: 1.65 g/cm³

Kullanım Alanları Nelerdir?

• Fosfonik asit, metal yüzeylerini temizlemek ve korozyondan korumak amacıyla kullanılır. Metal oksitleri indirgeme özelliği sayesinde, metal yüzeylerin oksit tabakalarından arındırılmasını sağlar.
• Fosfonik asit, su arıtma işlemlerinde kullanılır. Özellikle kireçlenmeyi ve metal korozyonunu önleyici olarak tercih edilir. Ayrıca, suyun kimyasal dengesini sağlamada etkilidir.
• Organik ve inorganik kimyasal bileşiklerin üretiminde fosfonik asit reaktif olarak kullanılır. İlaç, pestisit ve deterjan üretiminde çeşitli kimyasal reaksiyonlarda yer alır.
• Fosfonik asit, fosfor kaynağı olarak bazı tarımsal gübrelerde kullanılır. Bitkilerin büyümesi ve gelişimi için gerekli olan fosforun sağlanmasında önemli rol oynar.
• Fosfonik asit, bazı tarım ilaçlarının ve pestisitlerin formülasyonlarında yer alır. Bitkilerin mantar hastalıklarına karşı korunmasında etkilidir.
• Fosfonik asit, plastik ve polimer endüstrisinde stabilizör olarak kullanılır. Polimerlerin ısıya ve ışığa karşı dayanıklılığını artırmak için katkı maddesi olarak eklenir.
• İlaçların ve tıbbi kimyasalların üretiminde fosfonik asit bazlı bileşikler kullanılır. Organofosfor bileşikleri, bazı özel tedavi yöntemlerinde aktif maddeler olarak yer alabilir.
• Fosfonik asit, kağıt üretiminde selülozun işlenmesinde kullanılır. Ayrıca, kağıt yüzeylerinin parlaklığını ve dayanıklılığını artırmak için çeşitli kaplama işlemlerinde yer alabilir.
• Fosfonik asit, radyoaktif elementlerin, özellikle uranyum ve plutonyum gibi aktinitlerin ayrıştırılmasında kullanılır. Kimyasal reaktivitesi sayesinde bu elementlerin çökeltilmesi ve ayrıştırılması sürecinde rol oynar.
• Fosfonik asit, cam yüzeylerindeki kireç ve su lekelerinin temizlenmesine yardımcı olan bazı temizleme solüsyonlarında kullanılır. Bu ürünler, gözlük camları, aynalar ve pencerelerde su lekelerinin oluşmasını önlemek için tercih edilir.
• Fosfonik asit, bazı yüzey kaplama maddelerinde kullanılır. Özellikle metal yüzeylerdeki paslanmayı önlemek ve dayanıklılığı artırmak için kaplama çözeltilerine eklenir.
• Fosfonik asit, elektronik devrelerin ve bileşenlerin yüzey temizliğinde kullanılır. Özellikle oksidasyonu önlemek ve metal parçalar üzerindeki korozyonu gidermek için tercih edilir.

Güvenlik ve Depolama

Güvenlik Önlemleri Nelerdir?

• Fosfonik asit korozif, aşındırıcı ve indirgen özellikte bir kimyasaldır.
• Buhar ve sıçramalarına maruziyet ciddi göz ve cilt hasarlarına neden olabilir.
• Yalnızca uygun eğitim almış personel tarafından kullanılmalıdır.
• İşlem yapılan alan iyi havalandırılmalı, kapalı sistemler tercih edilmelidir.
• Yiyecek, içecek ve sigara çalışma alanına sokulmamalıdır.

Sağlık Riskleri Nelerdir?

• Solunma: Buhar veya aerosoller solunduğunda solunum yollarında tahriş, öksürük, boğaz yanması ve nefes darlığı yapabilir.
• Cilt teması: Deri üzerinde ciddi tahriş ve kimyasal yanıklara neden olur.
• Göz teması: Şiddetli yanma, kızarıklık, görme bozukluğu veya kalıcı hasar riski taşır.
• Yutma: Ağız, boğaz ve sindirim sisteminde ciddi yanıklara yol açabilir.
• Uzun süreli maruziyet: Tekrarlanan temaslarda ciltte hassasiyet ve irritasyon oluşturabilir.

Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE) Nelerdir?

• Asit buharlarına karşı organik/asit buhar filtreli solunum maskesi kullanılmalıdır.
• Kimyasal sıçramalara dayanıklı koruyucu gözlük ve yüz siperi takılmalıdır.
• Eldiven (nitril, neopren veya PVC), asit dayanımlı önlük ve koruyucu bot kullanılmalıdır.
• Kimyasal ile temas eden giysiler derhal çıkarılıp yıkanmalıdır.

Yangın ve Patlama Önlemleri Nelerdir?

• Fosfonik asit yanıcı değildir, ancak yüksek sıcaklıkta bozunarak toksik fosfor oksit (P₂O₅) gazları açığa çıkarabilir.
• Yangın durumunda su spreyi, köpük, kuru kimyasal toz veya CO₂ kullanılabilir.
• Yangına müdahale eden personel tam koruyucu giysi ve bağımsız solunum cihazı (SCBA) kullanmalıdır.

Depolama Koşulları Nelerdir?

• Serin, kuru, iyi havalandırılan ortamlarda saklanmalıdır.
• Orijinal, sızdırmaz kapalı ambalajında tutulmalıdır.
• Nemden, ısıdan ve güneş ışığından korunmalıdır.
• Metal kaplarda depolanmamalıdır; HDPE veya cam kaplar tercih edilmelidir.

Depolama Alanı Nasıl Olmalıdır?

• Gıda ve yem maddelerinden tamamen ayrı tutulmalıdır.
• Depo zeminleri asit dökülmelerine dayanıklı olmalıdır.
• Yetkisiz kişilerin erişimine kapalı olmalı ve “Korozif Madde” uyarı etiketi bulunmalıdır.

Uyumsuz Maddeler Nelerdir?

• Kuvvetli oksitleyiciler (örneğin nitrik asit, kloratlar, peroksitler) ile reaksiyona girebilir.
• Kuvvetli bazlarla ekzotermik reaksiyonlar oluşur.
• Metallerle teması hidrojen gazı çıkışı nedeniyle tehlikelidir.
• Alkoller, aminler ve organik çözücülerle karıştırılmamalıdır.

İlk Yardım Önlemleri Nelerdir?

• Göz teması: Bol su ile en az 15 dakika yıkayın, tıbbi yardım alın.
• Cilt teması: Hemen bol su ve sabunla yıkayın, yanık oluşursa doktora başvurun.
• Solunma: Kişiyi temiz havaya çıkarın, nefes almakta zorlanıyorsa tıbbi destek sağlayın.
• Yutma: Kusturmayın, derhal acil tıbbi yardım çağırın.

Çevresel Önlemler Nelerdir?

• Fosfonik asit sucul ortamda pH dengesini bozabilir ve çevresel zarara neden olabilir.
• Su yollarına, toprağa ve kanalizasyona dökülmesi engellenmelidir.
• Dökülmeler inert emici malzeme (kum, vermikülit) ile temizlenmeli, uygun etiketli atık kaplarına alınmalıdır.
• Bertaraf işlemi, yerel tehlikeli atık yönetmeliklerine uygun olarak yapılmalıdır.

Fosfonik Asit (Fosforöz Asit) Satışı

İFA Kimya olarak uluslararası standartlarda belirlenmiş gramlık ila tonluk ambalajlar arasında değişen ambalajlama sistemi ya da tankerli taşıma sistemi gibi sizlere en uygun paketleme sistemi ile Türkiye'nin tüm illerine satış yapmaktayız. Gerekli bilgi için bu iletişim bilgilerinden bizlere ulaşabilirsiniz.