Nitrik Asit

Nitrik Asit Nedir?

Nitrik asit (HNO₃), renksiz, aşındırıcı ve yüksek reaktiviteli bir mineral asittir. Genellikle gübrelerin, patlayıcıların ve boyaların üretiminde kullanılır. Aynı zamanda laboratuvarlarda analitik ve sentetik amaçlar için de kullanılır.

Kimyasal olarak, nitrik asit bir azot (N) atomu, üç oksijen (O) atomu ve bir hidrojen (H) atomundan oluşur. Kimyasal formülü HNO₃'tür. Asit, birçok metali çözebilme özelliği ve nitratları oluşturma yeteneği ile bilinir. Saf olduğunda bir sıvıdır, ancak azot dioksit (NO₂) adlı bir reaksiyon yan ürünü nedeniyle dumanlı kırmızı veya kahverengi buharlar şeklinde de bulunabilir.

Nitrik asit, azot içeren gübrelerin, özellikle amonyum nitratın üretiminde önemli bir rol oynar. Ayrıca çeşitli kimyasal süreçlerde önemli bir bileşen olarak kullanılır. Ancak, aşındırıcı özelliği ve potansiyel sağlık riskleri nedeniyle nitrik asitle çalışırken uygun güvenlik önlemleri almak önemlidir. Bu, koruyucu ekipman kullanımını ve iyi havalandırılmış bir ortamda çalışmayı içerir.

Diğer İsimleri

• Azotik asit
• Spiritus nitri
• Hidrojen nitrat
• Aqua fortis (Latince terim)
• Salpetre asidi (eski adlandırma)
• Nitrat asidi

Özellikler

Kimyasal Formül: HNO₃

Moleküler Ağırlık: 63.013 g/mol

Görünüm: Şeffaf, renksiz veya sarımsı, uçucu, higroskopik, aşındırıcı sıvı

Yoğunluk: 1.5129 g/cu cm

Kullanım Alanları

• Nitrik asidin birçok endüstriyel ve laboratuvar uygulaması bulunmaktadır. İşte bazı kullanım alanları:
• Patlayıcılar: Patlayıcı maddelerin üretiminde kullanılan bir bileşen olarak yer alır. Özellikle amonyum nitrat ve nitrogliserin gibi patlayıcıların üretiminde kullanılır.
• Metallerin Temizlenmesi ve Pas Giderme: Nitrik asidin aşındırıcı özellikleri, metallerin temizlenmesi ve pas giderme işlemlerinde kullanılmasını sağlar.
• Analitik Kimya: Laboratuvarlarda, nitrik asit çeşitli analitik kimya işlemlerinde kullanılır. Örneğin, numune hazırlığı, metal analizi ve diğer kimyasal analizlerde kullanılabilir.
• Plastik ve Polimer Üretimi: Bazı plastik ve polimer üretim süreçlerinde, özellikle naylon üretiminde nitrik asit kullanılabilir.
• Renkli Metallerin Oksidasyonu: Renkli metallerin oksitlenmesini sağlayarak onlara renk kazandırabilir. Özellikle sanat ve dekoratif alanlarda kullanılır.
• Eldiven ve Ayakkabı Üretimi: Nitrik asidin bir türü, özellikle lastik ve deri üretiminde kullanılan bazı malzemelerin işlenmesinde kullanılabilir.
• Soğutma Sıvısı: Bazı soğutma sistemlerinde kullanılan bir tür soğutucu olarak da kullanılabilir.
• Gübre Üretimi: Amonyum nitrat gibi önemli bir gübre olan azotlu gübrelerin üretiminde kullanılır.

Bu uygulamaların yanı sıra, nitrik asidin birçok başka endüstriyel süreçte ve laboratuvar çalışmasında çeşitli rolleri olabilir. Ancak, nitrik asit ile çalışırken güvenlik önlemlerine özel dikkat gösterilmesi önemlidir, çünkü aşındırıcı ve tehlikeli bir madde olabilir.

Güvenlik ve Depolama

Güvenlik Önlemleri

Sağlık Riskleri:

Son derece aşındırıcı ve toksik etkileri vardır.

• Soluma: Buharları burun, boğaz ve akciğerleri yakar; akciğer ödemi ve solunum yetmezliği yapabilir
• Deri Teması: Kimyasal yanık, kabarcık, doku hasarı
• Göz Teması: Kalıcı körlük dahil ciddi göz hasarı
• Yutma: Ağız, yemek borusu ve mideyi yakar; hayati risk taşır

Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE):

• Solunum: Buhar yoğun ortamda organik/asit buhar filtresi içeren maske
• Göz: Tam kapalı gözlük veya yüz siperi
• Deri: Asit dayanıklı eldiven (neopren, nitril), asit geçirmez önlük ve çizme

Yangın ve Patlama Önlemleri

• Kendisi yanıcı değildir, ancak şiddetli oksitleyicidir
• Yanıcı maddelerle temas ettiğinde yangını başlatabilir veya şiddetlendirebilir
• Yüksek sıcaklıkta NOₓ (azot oksit gazları) ve HNO₃ buharı çıkar
• Yangın söndürmede:
  • Su spreyi (direkt temas ettirilmeden)
  • CO₂ ve kuru kimyasal toz, yalnızca küçük yangınlar için uygundur

UYARI: Organik maddeler, alkol, yağ, selüloz ile şiddetli reaksiyon riski taşır

Depolama Koşulları

Depolama Alanı:

• Serin (10–25 °C), kuru, iyi havalandırılan, alev ve ısı kaynaklarından uzak alan
• Doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmamalı
• Yüksek sıcaklıkta basınç oluşturabilir

Kaplar ve Etiketleme:

• Polietilen (HDPE) veya paslanmaz çelik (316) tank/variller kullanılmalıdır
• Cam ve alüminyum kaplarda saklanmamalıdır
• Etiketlerde:
  • “Aşındırıcı – Güçlü oksitleyici – Nitrik Asit”
  • GHS sembolleri, H ve P kodları
  • Yoğunluk, konsantrasyon bilgileri

Uyumlu Depolama:

• Bazlar, alkoller, metal tozları, yağlar, redüktörler ve organik maddeler ile birlikte saklanmamalıdır
• Asitler ve bazlar mutlaka ayrı depolanmalıdır

İlk Yardım Önlemleri

• Solunduğunda: Temiz havaya çıkarın, hemen tıbbi yardım alın
• Deri Temasında: 15–30 dakika bol suyla durulamadan yıkayın, asit bulaşmış kıyafet çıkarılmalı
• Göz Temasında: Bol suyla göz kapaklarını açık tutarak en az 15 dakika yıkayın, hemen göz hekimine başvurun
• Yutma: Kusturmayın! Ağız çalkalanmalı, derhal acil tıbbi yardım çağırılmalıdır

Çevresel Önlemler

• Suda çözünür ve pH'ı hızla düşürerek sucul yaşamı tehdit eder
• Dökülme durumunda:
  • Nötral absorban madde (örneğin sodyum bikarbonat) ile kontrol altına alınmalı
  • Sızdırmaz atık kaplarında toplanmalı
  • Bertaraf işlemi tehlikeli atık yönetmeliğine göre yapılmalıdır.

Nitrik Asit Satışı

İFA Kimya olarak uluslararası standartlarda belirlenmiş gramlık ila tonluk ambalajlar arasında değişen ambalajlama sistemi ya da tankerli taşıma sistemi gibi sizlere en uygun paketleme sistemi ile Türkiye'nin tüm illerine satış yapmaktayız. Gerekli bilgi için bu iletişim bilgilerinden bizlere ulaşabilirsiniz.